In 2024 hebben wij voor de BIJ12 de faunaschade preventiekits (FPK’s) herzien. Dit hebben wij gedaan in samenwerking met Altenburg & Wymenga en Bestia et Lex.
Wat was het probleem?
BIJ12 is eigenaar van de faunaschade preventiekits (FPK’s). Deze toolkits zijn bedoeld om grondgebruikers te helpen met het selecteren van geschikte maatregelen ter preventie van faunaschade, veroorzaakt door verschillende diersoorten. Grondgebruikers zijn verantwoordelijk voor het voorkomen of beperken van schade aan hun landbouwgewassen die wordt veroorzaakt door beschermde dieren. In de FPK’s staat welke preventieve maatregelen genomen kunnen worden om in aanmerking te komen voor een tegemoetkoming in faunaschade. De FPK’s waren verouderd en behoefden herziening van de maatregelen en uitbreiding op het gebied van praktische inzetbaarheid en juridische compatibiliteit van de maatregelen.
Hoe hebben we dit aangepakt?
Om goed aan de behoefte te kunnen voldoen, hebben we (opnieuw) samengewerkt met ecologisch adviesbureau Altenburg & Wymenga. Daarnaast heeft Bestia et Lex ons geholpen ten aanzien van de wet- en regelgeving. De FPK’s zijn herzien op basis van actuele kennis op het gebied van ecologische effectiviteit, praktische inzetbaarheid en wet- en regelgeving. Zowel de preventieve maatregelen uit de oude FPK’s als nieuwe innovatieve maatregelen zijn getoetst. Dat gebeurde op basis van wetenschappelijk onderzoek, beoordelingen van experts en praktijkervaringen van agrariërs. Maatregelen die de schadeveroorzakende diersoort niet voldoende verjagen of een hoge gewenningsgraad hebben, zijn verwijderd uit de FPK’s.
Een interessant onderdeel van de aanpak is de nauwe betrokkenheid van agrariërs. Zij hebben enerzijds geholpen door het delen van hun ervaringen uit de praktijk en anderzijds door het toetsen van de nieuwe FPK’s. Voor dit laatste onderdeel zijn de gemaakte uren van de agrariërs ook daadwerkelijk vergoed.
Door middel van het toevoegen van afbeeldingen die de toepassing van de maatregelen laten zien, worden maatregelen verduidelijkt. Zie bijvoorbeeld het voorbeeld van het gaasraster tegen bevers hieronder.
Resultaten
De 20 nieuwe FPK’s zijn inmiddels gepubliceerd en zullen per 1 november 2024 ook van kracht worden als onderdeel van het tegemoetkomingsbeleid voor faunaschade. In iedere FPK wordt voor effectieve maatregelen de ecologische effectiviteit, praktische inzetbaarheid en wet- en regelgeving beschreven. Bij de praktische inzetbaarheid wordt per maatregel dieper ingegaan op de tijdsbesteding, kosten en het onderhoud wat er bij komt kijken. Per FPK is een overzichtstabel gemaakt die grondgebruikers helpt om maatregelen te selecteren op basis van ecologische effectiviteit, tijdsinspanning en kosten (tabel rechtsboven).
Een voorbeeld van een maatregel die niet terugkomt in de nieuwe FPK’s, is het gebruik van vlaggen en linten voor het verjagen van ganzen. Het is bewezen dat dit de schadeveroorzakende diersoort niet voldoende afschrikt en er snel gewenning optreedt. Daarom is het niet meer nodig om die maatregel te nemen om in aanmerking te komen voor een tegemoetkoming in faunaschade. Andere maatregelen werken juist goed, zoals vogelverschrikkers met akoestische en bewegende delen en de BirdAlert. Zij verjagen schadeveroorzakende diersoorten en zijn dus opgenomen in de nieuwe FPK’s.
Een nieuwe maatregel om schade door bevers tegen te gaan is het smeren van zandverf (Wöbra) op bomen. Nadat BIJ12 de nieuwe FPK’s had gepubliceerd, kwam snel in het nieuws dat deze maatregel ook wordt toegepast door Rijkswaterstaat. Mooi om te zien dat de nieuwe FPK’s direct van waarde zijn!
